Het mysterie van het ingepakte beeld.

Is het u opgevallen, dat wanneer u langs park Bronbeek komt, het beeld van Willem II al enige tijd helemaal is ingepakt? Wat is er met het statige beeld aan de hand? Blijft het voor eeuwig ingepakt? De redactie bracht een bezoekje aan Bronbeek en vroegen het aan de heer Ravensbergen, medewerker publieksfunctie van het museum. Zijn antwoord was zeer verassend, leest u maar:

In de Nationale Museumweek (17 t/m 24 april 2016) brengen de Nederlandse musea hun ‘Echte Goud’ voor het voetlicht: een bijzonder voorwerp uit hun collecties. Museum Bronbeek zet het standbeeld van koning Willem II in het zonnetje: hij was immers ook de vader van de stichter van Bronbeek en opperbevelhebber van de krijgsmacht in Nederland en haar koloniën. In de aanloop naar het BronbeekFestival op 17 april 2016 wordt het beeld in goud ingepakt. Wie op het festival komt kijken kan getuige zijn van de onthulling en zien dat er iets veranderd is! Het stenen beeld had ooit een houten sabel, maar dat is in de 20^ste eeuw verdwenen, zodat de koning decennia lang te kijk stond zonder zijn sabel. Het Arnhemse Fablab heeft een replica gemaakt van het originele Waterloo-sabel dat Willem het liefste droeg en dat bewaard wordt in het Koninklijk Huisarchief. Op 17 april wordt Willem weer herenigd met zijn sabel en zal het beeld sinds lange tijd weer te zien zijn zoals hij hoort.

Tijdens het BronbeekFestival wordt om 12.00 uur het gecompleteerde standbeeld van Willem II op het landgoed Bronbeek onthuld door kolonel commandant Bronbeek Michiel Dulfer en Sergio Canestrelli van FabLab Arnhem.

Kunt u iets meer vertellen over het beeld?

“Het standbeeld op de hoge sokkel op Bronbeek gedenkt Willem II (ed. 1792-1849), de ‘Held van Quatre Bras, Waterloo, Hasselt en Leuven’, en zijn militaire verdiensten in de oorlog tegen Napoleon. Het beeld zelf is 229 cm hoog en is gemaakt door de Duitse beeldhouwer Wilhelm Hornberger (1819-1882). De koning is uitgebeeld in zijn generaalsuniform en met een mantel over zijn rechter schouder. De reeks Spaanse namen op de sokkel verwijst naar de plaatsen in Spanje, waar hij deelnam aan veldslagen tegen de Napoleontische troepen. Bij de slag bij Waterloo (1815) onderscheidde de toenmalige kroonprins Willem zich als generaal en raakte hij aan zijn linkerschouder verwond. De betekenis van zijn dapperheid is destijds uit nationalistische overwegingen mogelijk wat overdreven. In Nederland zijn volgens Michel Didier zes monumenten voor Willem II opgericht, maar voor zijn vader Willem I en zijn zoon Willem III geen enkele.

Willem is afgebeeld als Ridder Grootkruis der Militaire Willems-Orde met het grootlint over zijn rechterschouder en de daarbij behorende borstster als bovenste van de drie borststerren. De middelste borstster behoort bij het commandeurskruis der 1e klasse in de Russische Orde van St. George dat om zijn nek hangt (onderste halskruis). De onderste borstster behoort waarschijnlijk bij de graad van Ridder Grootkruis in de Orde van Sint Vladimir (Rusland) of Sint Anna (Rusland). Het resterende halskruis is waarschijnlijk het commandeurskruis in de Orde van Maria Theresia (Oostenrijk-Hongarije). Dit betrof een onderscheiding voor militaire verdienste voor zegevierend generaals (mogelijk naar aanleiding van de Slag bij Waterloo). Het lijkt alsof Willem zijn rechterarm in een mitella draagt, maar het beeld toont de vorst gehuld in een mantel.”

Hoe is het beeld in Bronbeek terecht gekomen?

“Dat is leuk verhaal,” zegt Niek Ravensbergen. “Willems echtgenote koningin Anna-Paulowna verbleef ‘s zomers vaak in een speciaal voor haar gebouwde vleugel van het Hotel Bellevue aan de Utrechtseweg in Arnhem. De hotelexploitant Carl Joseph Frohnhäuser wilde haar plezieren met een beeld van wijlen haar echtgenoot voor het hotel; toen Anna Paulowna op 1 maart 1865 nog voor de plaatsing zelf overleed schonk hij het beeld aan de Arnhemse ‘Burgervereeniging’, om zelf van de verdere kosten van plaatsing en de productie van een sokkel af te komen. Die vereniging  was enige jaren eerder opgericht voor de op handen zijnde viering van 50 jaar Nederlandse onafhankelijkheid in 1865. De vereniging liet een voetstuk met hek maken en plaatste het beeld toch bij Hotel Bellevue, waar het op 29 juni, 1865 werd onthuld, bijna twee weken na de nationale feestdag ‘Waterloodag’. Toen de Burger-Vereeniging, de hoge kosten voor het onderhoud niet meer kon betalen, schonk zij het beeld in 1882 aan Bronbeek. Sindsdien staat het waar het nu staat, goed zichtbaar voor iedere passant op de Velperweg.

Is de sabel tijdens deze verhuizing kwijtgeraakt?

“Dat is niet het geval, want op oude foto’s is Willem nog met sabel zien. We zijn zeer in elk geval blij dat Willem II vanaf 17 april zijn lievelingssabel weer kan dragen.”

Bronnen:

• A. Markus:‘Arnhem omstreeks het midden der vorige eeuw’, 1907, p. 469
• Michel Didier: ‘De ridder en de grootvorstin’, 2009, p. 236
• Th.P. (Teus) Mejan MA, Mdw Decoraties en Advies Kanselarij der Nederlandse orden

Gepubliceerd op: 12-04-2016